Tâm bỏn xẻn:

Tâm bỏn xẻn là tâm bo bo, giữ của, không chia sẻ với những người chung quanh.

·  Bỏn xẻn về lợi lộc: Có tài sản nhiều nhưng không chia sẻ cho những người chung quanh, người ơn, người giúp đỡ cho mình trước kia.  Cha mẹ già đói khổ, ở chỗ nhà xấu, rách nát, máy nước nóng không có nhưng không cúng dường cho cha mẹ chỗ ở có tiện nghi. Đó gọi là không cúng dường tài sản cho cha mẹ, anh em, người thân của mình. Thức ăn dư thừa để thiu bỏ nhưng không cho ai trong khi người ta thì đói lạnh, thiếu thốn. Tâm bỏn xẻn là bản chất xấu của con người.

·  Bỏn xẻn dung sắc: Bỏn xẻn lời nói, bỏn xẻn lời khen ngợi. Thí dụ người ta mời mình đến khánh thành nhà mới mà chẳng khen nhà mới một câu cho gia chủ được vui. Người ta bỏ công ra trang điểm cho khuôn mặt đẹp nhưng mình không hề biết khen người ta xinh. Làm trụ trì chùa không biết khen đệ tử thì chùa sẽ vắng hội chúng. Trồng cây phải biết tưới nước, bón phân. Con người sống được nhờ ăn uống, cây cối cũng vậy, tưới nước mà không bón phân, không bỏ xơ dừa bồi vô gốc thì cây sẽ héo. Tâm lý con người ai cũng muốn được khen ngợi, không ai thích bị chê.

·  Bỏn xẻn chỗ ở: Tâm con người khi bỏn xẻn thì kéo theo mọi cái bỏn xẻn. Có người nhà cao cửa rộng nhưng chỉ có một hai người ở. Ngược lại có người chỗ ở không có mà lại rất đông người cùng sống với nhau . Chùa nghèo nhưng lại có nhiều giới tử. Cho nên hãy suy bụng ta ra bụng người. Những gì mình không thích thì đừng trao tặng cho người ta. Do vậy không nên bỏn xẻn chỗ ở. Ở Châu Âu có những người vô gia cư gọi là homeless. Nhiều quốc gia xây dựng những cơ sở từ thiện xã hội để bảo trợ cho những người vô gia cư này. Nhưng người vô gia cư lại không muốn ở trong các cơ sở từ thiện với cơm ăn, áo mặc, có y tá chăm sóc thuốc thang đầy đủ vì họ thích tự do. Họ có thể đi đây đi đó xin ăn và chọn dưới gầm cầu để ngủ qua đêm.

·  Bỏn xẻn thí chủ: Chỉ muốn người quen thân với mình thôi, không muốn người quen của mình làm quen với người khác. Đó là tâm bỏn xẻn thí chủ, là tâm ích kỷ. Hãy biết ngăn chặn tâm này.

·  Bỏn xẻn pháp: Có người biết Chùa Bửu Quang thường có giảng Phật Pháp nhưng nhiều khi không muốn giới thiệu bạn bè đến nghe pháp. Hoặc người xuất gia không chia sẻ kinh pháp cho bạn đồng tu.  Đó là bỏn xẻn Pháp.

Như vậy, Đức Phật đã trả lời cho Đế Thích biết con người muốn an vui nhưng không được là do pháp bỏn xẻn chi phối làm cho con người chìm ngập trong đau khổ.

Vậy làm thế nào để chuyển hoá?

1/Muốn chuyển hoá phải tu hạnh tâm từ, tâm bi, tâm hỷ, tâm xả. Bốn tâm này giúp con người chuyển hoá nội tâm hướng đến sự cao thượng trong cuộc sống. Người có tâm ích kỷ là do không tu tâm hỷ, thiếu nụ cười.

2/Quán về cái chết: Khi nghĩ đến cái chết con người luôn muốn làm điều gì tốt đẹp cho mình, cho người, cho đời, nó giúp con người thay đổi cái tâm ganh tị, chuyển ý nghĩ tiêu cực thành tích cực. Con người không ai xấu, không ai tốt hoàn toàn chỉ có những cái bất thiện trong giây phút nào đó thôi. Nếu có tâm tiêu diệt người khác thì ta cũng không có chỗ nương thân. Hãy sống hoà bình, an lạc với người khác ở chung quanh mình.

Sân quá thì tập mát mẻ
Ích kỷ quá thì tập hoan hỷ
Lười biếng quá thì tập tinh tấn.

Những bài học vô ngôn sẽ giúp chuyển hoá người chung quanh. Hãy cảm ơn những người xấu ác, những kẻ bất thiện vì nhờ có họ xung đột, phản kháng với ta thì ta mới có dịp nhìn lại mình, tâm linh nhờ đó mới thức tỉnh tránh được những cái tâm xấu như độc tài, độc đoán, phản bội, mau quên, phá giới.

Thời thuyết pháp đề tài: ‘’Đế Thích vấn đạo’’  qua câu hỏi của Đế Thích với Đức Thế Tôn:  Tại sao con người ai ai cũng muốn hạnh phúc an vui nhưng lại không được ? Muốn an vui, hạnh phúc quý vị hãy nuôi dưỡng tâm từ bi hỷ xả , đừng bỏn xẻn, hãy sống với tất cả lòng yêu thương như thể cái chết đang gần kề với ta và ta muốn chia sẻ hết cho mọi người.  Làm được như vậy là quý vị luôn được nếm mùi vị của sự an lạc trong mỗi phút giây của cuộc sống.