HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH TÂM QUÁN NIỆM XỨ 2

TẠI SAO BẠN PHẢI THỰC HÀNH TÂM QUÁN NIỆM XỨ?

• Khi bạn hiểu rõ Tam, bạn có thể dùng Tâm này để quán Thân và Thọ một cách rõ ràng. Thân và Thọ chỉ có thể được quan sát bởi Tâm chứ không gì khác.

• Nếu bạn thực hành thuần tục Tâm Quán Niệm Xứ (Cittanupassana), bạn sẽ dễ dàng thực hành Pháp Quán Niệm Xứ (Ddhammanupassana).

• Căn bản của Thiền Quán là hiểu rõ Thân và Tâm. Nhưng hiểu rõ Tâm thực sự quan trọng hơn.

• Khi Thiền tập, chúng ta sử dụng Tâm để thiền, vì vậy chúng ta phải hiểu rõ Tâm.

• Trí tuệ của bạn chỉ tròn đấy nếu bạn thực sự hiểu rõ cả Danh và  Sắc. Tâm bạn chỉ có thể nhu nhuyến và dễ uốn nắn khi bạn hiểu rõ bản chất của nó.

• Quán Tâm giúp bạn hiểu rõ bản chất của Niệm, Định và Huệ. Chỉ khi nào bạn hiểu rõ bản chất của niệm, Định và Huệ, bạn mới có thể xác thực được chúng là đúng hay sai, là chính hay tà.

• Phiền  não chỉ dễn ra trong Tâm (không phải trên thân). Do đó, nếu bạn không quán Tâm, bạn sẽ không nhận ra được sự hiện hữu của phiền não, và vì thế không thể hành thiền tốt đẹp được.

• Nhờ quán Tâm bạn hiểu rõ thái độ của mình khi hành thiền. Nếu bạn không biết mình đang hành thiền với thái độ nào (chân nhs hay không chân chánh), bạn không thể kinh nghiệp Pháp Bảo được.

• Khi quan sát, nếu bạn không thấy cái Tâm Biết, bạn không thể kinh nghiệm  Chân Đế. Nếu chỉ đơn thuần nhìn/ quan sát đối tượng, bạn sẽ bị dính chặt vào khái niệm.
•  Mỗi khi bạn quán Thân hay quán Thọ hay quán bất cứ đề mục nào, bạn cũng sẽ đi đến chỗ quán thấy cái Tâm Biết bởi vì đó là cách thức vận động tự nhiên của mọi Pháp. Không có con đường nào khác.

• Khi thực hành Pháp Bảo, dù bằng bắt cứ phương cách nào, bạn nhất định sẽ đi đến một trạng thái là nhận biết có một cái Tâm Biết, có chánh niệm và có chánh  niệm trên chánh niệm. Tất cả mọi pháp hành đều phải đi đến điểm này.

                               PHƯƠNG PHÁP THỰC HÀNH TÂM QUÁN NIỆM XỨ

• NGUYÊN TẮC

Tâm Quán Niệm Xứ khởi đâu bằng việc quan sát những đặc tính của Tâm Biết. Tâm Biết là cái tâm “hay biết suông”. Tâm này còn được gọi là Ý Thức hay Tâm Vương (Citta).
Tâm Biết khởi sinh cùng đối tượng và biến mất cùng đối tượng.
Làm thế nào để quan sát những đặc tính của Tâm Biết?
Quan sát cách thức vận hành của Tâm Biết, bạn sẽ nhận ra đặc tính của nó.
Khi Tâm Biết hay biết đối tượng, thì đồng thời cũng có một Tâm khác quan sát cái Tâm Biết này. Tâm thứ hai này ghi nhận Tâm Biết đang ở đâu và đang hoạt động ra sao. Cái Tâm thứ hai này gọi là Tâm Quan Sát – một mức độ tâm vi tế hơn.
Khi chúng ta tiếp xúc đối tượng (qua lục căn), Tâm Biết lập tức xuất hiện. Và Tâm Quan Sát “nhìn” sự hoạt động của Tâm Biết.
                     
Lúc đầu, Tâm Quan Sát của bạn rất khó để bắt kịp  Tâm Biết. Nhưng thực tập dần dần Quan sát sẽ bắt Tâm Biết một cách khít khao. Nó trở nên nhu nhuyến và dễ uốn nắn hơn. Nó bắt đầu “Vâng lời” bạn.

•  THÁI ĐỘ

Khi thiền tập, đừng cố sức tìm những kinh nghiệm tốt đẹp hơn, mà hãy sống trọn vẹn với những kinh nghiệm đang xảy diễn. Đây là thái độ quan trọng nhất trong thiền tập. Hãy sống trong hiện tại. giây phút nào cũng là giây phút quý giá để hành thiền.

• KHI NGỒI THIỀN :

Quan sát Tâm Biết khởi sinh ở dâu, đang hoạt động ra sao. Chỉ quan sát mà không đánh giá hay phán xét. Cần nhớ phải quan sát kỹ sự biến mất của mỗi Tâm Biết. Quá trình này diễn ra rất nhanh.
Đừng tìm kiếm đối tượng. Hãy để đối tượng tự đến với bạn. Hãy tự hỏi : chuyện gì đang diễn ra trong Tâm: Tham muốn, giận dữ, mong cầu hay bực bộ? Bạn đang hành thiền với thái độ nào(chân chánh hay không chân chánh?) Đang có những ý tưởng, quan kiến nào xảy ra trong Tâm? Nếu bạn không thấy được những gì đang xảy diễn trong Tâm của chính mình, bạn không thể nói rằng mình đang hành thiền.

 Luôn luôn giữ Tâm thăng bằng. Đừng dính mắc vào sự an lạc hay thoải mái.

Không nên nghĩ rằng tôi thích hay không thích việc này việc nọ, mà nên nghĩ rằng có nên thích việc đó hay không. Khi sự yêu thích khởi sinh, nhìn thẳng vào cái Tâm đang thích.

Nếu muốn thay đổi tư thế, hãy nhìn vào cái phiền não đang thúc đẩy phía sau. Phiền não này giống như một đứa trẻ con hay vòi vĩnh hết thứ này đến thứ khác. Hãy nhìn thẳng vào nó và hỏi “Tại sao”? Bạn sẽ nghe nó đưa ra hàng ngàn lý do “hợp lý”. Đừng vội tin. Cứ tiếp tục quan sát và hiểu biết nó. Khi thấy cần phải đổi tư thế, hãy đổi tư thế. Không có quy tắc nào cấm bạn không được đổi tư thế. Bạn không cần phải tự ép mình ngồi bất động.

Phải làm gì khi Tâm trống rỗng?
Lúc ngồi thiền, đôi khi Tâm bạn trở nên trống rỗng, tức là bạn không thấy có đối tượng nào để quan sát cả. Khi gặp trường hợp này, đừng lo lắng, chẳng có gì bất ổn trong cách hành thiền của bạn cả. Thông thường, khi gặp trường hợp này Thiền sinh thường phản ứng “Không có đối tượng nào cả. tôi phải quan sát cái gì bây giờ?” Đây là một suy tư không đúng đắn.
Thật ra, sự trống rỗng cũng là một đối tượng như mọi đối tượng khác. Bạn hãy quan sát chính sự trống rỗng và cái Tâm đang biết sự trống rỗng đó.
Tuy nhiên, đừng quan sát trạng thái trống rỗng quá lâu. Nếu sự trống rỗng xảy diễn quá lâu, hãy trở lại Phồng – Xẹp.

•  KHI THIỀN HÀNH :

Thiền hành là một thực tập rất quan trọng đối với Thiền sinh hành Thiền Minh sát Tuệ. Đức Phật từng nói rằng Tâm định phát sinh trong khi thiền hành thường mạnh mẽ hơn Tâm định phát sinh trong khi ngồi thiền rất  nhiều. Thêm nữa, khi thiền hành, chúng ta phải nổ lực nhiều hơn để giữ chánh niệm, và do đó chánh niệm phát sinh trong khi thiền hành cũng mạnh mẽ hơn khi ngồi thiền.

Khi thiền hành, hãy để ý những cảm giác phát sinh trên cả Thân và Tâm. Bạn có cảm giác gì ở các bắt thịt? Tâm bạn có cảm xúc ra sao? Tâm bạn đang nghĩ gì?
Hãy để cho Tâm tự chọn lựa đối tượng. Bạn chỉ cần giữ chánh niệm là đủ. Hãy tự hỏi : Tâm đang ở đâu? Tâm đang làm gì? Đang biết gì? Đối tượng không quan trọng. Tâm hay biết đối tượng quan trọng mới quan trọng.

Lúc đầu đặt sự chú ý của bạn : 50% trên Thân, 50% trên Tâm. Khi pháp hành tiến triển, đặt toàn bộ chú ý (100%) trên tâm. Bắt đầu bằng sự quan sát chuyển động của gót chân; khi thấy có diều gì nẩy sinh trong Tâm, lập tức quan sát Tâm cho đến khi đối tượng này hoàn toàn biến mất. Trở lại quan sát chuyển động của gót chân. Khi có đối tượng nẩy sinh trong  Tâm, trở lại quan sát Tâm. Cứ lập đi lập lại như thế….

Nếu có một đối tượng quá mạnh diễn ra trong Tâm. Hãy đứng lại, đặt toàn bộ chú ý vào đối tượng  này. Nếu cần, bạn có thể ngồi xuống ghế để quan sát kỹ  lượng đối tượng này cho đến khi nó hoàn toàn biến mất.

Trong lúc đi, để ý xem Tâm Tham có sanh khởi không khi bạn nhìn mọi vật xung quanh. Nếu có, quan sát kỹ Tâm Tham này, đừng để nó khiến bạn thất niệm.

Trong lúc đi, nếu thấy Tâm dễ nuôi (lười biếng) sanh khởi, hãy quan sát cho đến khi nó biến mất.
Xem tiếp